آزمون وکالت یکی از دغدغه های جدی فارغ التحصیلان رشته حقوق است، با این حال عده زیادی هم هستند که بدون آزمون موفق به دریافت پروانه وکالت می شوند.
در حالی که ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان جوان رشته حقوق از سوی برخی مسوولان و نمایندگان مجلس به عنوان یکی از اهداف ارائه طرح ها و برنامه های مختلف مطرح می شود، همه ساله عده ای که کم هم نیستند و عمدتا در سنین بالا و بازنشستگی هستند بدون شرکت در آزمون وکالت پروانه وکالت دریافت می کنند.
ماده ۸ مسیر قانونی دریافت پروانه وکالت بدون آزمون
کانون های وکلای دادگستری سراسر کشور طبق مادۀ ۸ اصلاحی ۱۳۷۳ لایحه قانونی استقلال کانون وکلا ملزم هستند به افراد مشمول بندهای چهارگانه ذیل این ماده بدون شرکت در آزمون، پروانه وکالت بدهند.
با توجه به حکم صریح قانون، کانون های وکلای دادگستری راهی برای خودداری از اعطای پروانه وکالت به این افراد ندارند و در صورت خودداری این افراد می توانند با شکایت به دادگاه عالی انتظامی قضات الزام هیات مدیره کانون وکلا به صدور پروانه وکالت را بخواهند.
چرا مجلس شورای اسلامی ماده ۸ را اصلاح نمی کند ؟
در حالی که برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی دغدغه خود را تسهیل اخذ پروانه وکالت و اشتغال فارغ التحصیلان جوان عنوان می کنند، ولی در این سال ها هیچ اقدامی برای اصلاح این ماده و اختصاص معادل این ظرفیت از ورودی های بدون آزمون به حرفه وکالت به فارغ التحصیلان جوان انجام نداده اند.
بارها در گوشه و کنار از تعبیر «تعارض منافع» به منظور القای مخالفت کانون های وکلای دادگستری با ورود جوانان به حرفه وکالت استفاده می شود، در حالی که کانون های وکلای دادگستری اختیار و تاثیر کمرنگی در تعیین ظرفیت و یا گزینش داوطلبان حرفه وکالت دارند.
تعارض منافع نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اصلاح ماده ۸
نمایندگان مجلس شورای اسلامی به موجب بند ج ذیل ماده ۸ مذکور می توانند پس از گذراندن یک دوره نمایندگی مجلس و با داشتن مدرک کارشناسی حقوق یا گواهی پایان تحصیلات سطوح عالیه از حوزه علمیه قم و ۵ سال سابقه کار قضایی پروانه وکالت دریافت کنند.
بنا بر این خود نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در قبال موضوع ورود بدون آزمون افرادی که هیچیک مصداق افراد جویای کار نیستند دارای تعارض منافع جدی هستند.
شاید تعداد نمایندگان مجلس شورای اسلامی که با استفاده از بند ج ماده ۸ وارد حرفه وکالت می شوند قابل توجه نباشد، ولی اصلاح نشدن ماده ۸ لایحه قانونی استقلال کانون وکالت موجب شده است تا سالانه عده بسیار زیادی از قضات بازنشسته یا مستعفی و کارمندان بازنشسته بتوانند با استفاده از بند های دیگر این ماده وارد حرفه وکالت بشوند.
ظرفیت اشغال شده توسط متقاضیان ماده ۸ لایحه استقلال کانون وکلا
دکتر عیسی امینی رییس سابق کانون وکلای دادگستری مرکز پیش تر اعلام کرده بود که سالانه حدود ۳۶۰۰ قاضی بازنشسته از طریق ماده ۸ قانون وارد حرفه وکالت می شوند.
به این تعداد باید عده کارمندان بازنشسته سمت های حقوقی ادارات دولتی و وابسته به دولت و نهادها و نیروهای مسلح (مشمولان بند دال)، که بخش عمده متقاضیان را تشکیل می دهند نیز افزود.
مادۀ ۸ اصلاحی ۱۳۷۳ لایحه قانونی استقلال کانون وکلا :
باشخاص زیر پروانه وکالت درجه اول از طرف کانون وکلاء داده میشود:
الف – بکسانیکه دارای دهسال متوالی یا پانزده سال متناوب سابقه خدمات قضائی بوده و لااقل پنج سال ریاست یا عضویت دادگاه داشته باشد و سلب صلاحیت قضائی از آنها از طرف دادگاه عالی انتظامی قضات نشده باشد.
ب – کسانیکه دارای دانشنامه لیسانس بوده و ۵ سال سابقه خدمات قضائی داشته باشند و سلب صلاحیت قضائی از طرف دادگاه عالی انتظامی از‌آنها نشده باشد.
ج – نمایندگان مجلس شورای اسلامی با گذراندن یک دوره کامل نمایندگی که دارای لیسانس قضائی یا گواهی پایان تحصیلات سطوح عالیه از حوزه‌علمیه قم و ۵ سال سابقه کار قضائی در محاکم باشند.
د – کلیه کسانیکه دارای لیسانس حقوق قضائی یا گواهی پایان تحصیلات سطوح عالیه از حوزه علمیه قم با حداقل ۵ سال سابقه کار متوالی یا ۱۰ سال متناوب در سمتهای حقوقی در دستگاههای دولتی و وابسته به دولت و نهادها و نیروهای مسلح باشند و بعد از اجرای این قانون با داشتن سی سال سابقه خدمت بازنشسته شوند بدون رعایت شرط سن با انجام نصف مدت مقرر کارآموزی.
تبصره۱ – کسانیکه دارای دانش نامه لیسانس بوده و دو سال سابقۀ خدمت قضائی داشته باشند از انجام دوره کارآموزی معاف میباشند. ولی در این مورد مدت انتظار خدمت از لحاظ اخذ پروانۀ وکالت جزء خدمت محسوب نمیشود.
تبصره ۲ – کانون ملزم است در مورد تقاضاهای پروانه کارآموزی یا وکالت ظرف مدت شش ماه اتخاذ تصمیم نماید.
