وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
موسسه آموزش عالی آزاد اندیشه سازان ( داداِستان)
نمود تخصص در حوزه حقوق یکی از اهداف عالیه ماست

سوالات احتمالی آزمون وکالت 1400 اشتراک در تلگرام

(حقوق مدنی)

اشتباه در معاملات

اشتباه در خود موضوع معامله ، اشتباه در ماهیت مورد معامله  و اشتباه در جنس  مورد معامله همگی مترادف می باشند

وچنین اشتباهاتی موجب بطلان عقد است.

جمع بندی :  اشتباه در اوصاف اساسی، چه مشروط و چه غيرمشروط، باعث بطلان عقد است.

 ( اوصاف اساسي اگر فقط در تصورات ما هم باشد بعد متوجه شويم كه اشتباه كرده‌ايم، عقد باطل است.)

  اوصاف معمولی، اگر در قلمروی تراضی افراد وارد شده باشند و بعد از آنها تخلف شود، عقد صحيح است و قابل فسخ می باشد.

 (مثلاً اتومبيل پژوی تو را خريدم به شرط اينكه نقره‌ای رنگ باشد. اگر اتومبيل غير از اين رنگ باشد ، عقد صحيح اما به تبع تخلف از شرط قابل فسخ است.)

 اما اوصاف معمولی اگر در قلمروی تراضی افراد نيايد يعنی شرط نشود و صرفاً تصور فرد باشد، اشتباه در آن هيچ تأثيری در صحت عقد نداشته و عقد غيرقابل فسخ است.

اشتباه در جهت معامله تأثيری در صحت آن ندارد و معامله صحيح است.

 اشتباه در ارزش مورد معامله ، تاثیری در عقد ندارد و فقط در صورت اجتماع  شرایط ، خیارغبن  حق فسخ ایجاد می کند.

 اشتباه در علت معامله تأثيری در صحت آن ندارد و معامله صحيح است.

اشتباه در شخص طرف معامله اگر شخصیت طرف معامله ، علت عمده عقد باشد، باعث بطلان عقد است.

اشتباه در نكاح :

1- اشتباه در شخص و هويت مادی همسر ،عقد نکاح باطل است.

 (يعني اشتباه در تماميت جسمانی. مثلاً "الف" به "ب" ايجاب نكاح می‌دهد و "ج" قبول می‌كند. در اين صورت به دليل فقدان قصد، عقد   نكاح باطل است.)

2- اشتباه در شخصيت يا اشتباه در هويت مدنی همسر عقد نکاح باطل است.

(زماني است كه شما در شخصيت يك نفر اشتباه كرده‌ايد. مثلاً خانمي، آقاي "الف" را به خاطر تشابه صورت با فلان هنرمند معروف اشتباه گرفته‌ است. حال كه با وی ازدواج كرده ‌فهميده كه دچار اشتباه در شخصيت شده است. قطعاً اين عقد بنابر وحدت ملاك از ماده 1067 ق.م باطل است. )

3- اشتباه در اوصاف اساسی همسر  عقد نکاح صحیح اما قابل فسخ است.

 (در اوصاف اساسي، شخص، همسر خود را با ديگری اشتباه نگرفته‌ است. اصلاً اينجا بحث اشتباه مطرح نيست. بحث تخلف از شرط صفت است. مثلاً خانمي گفته‌ با تو ازدواج می كنم به شرط اينكه تحصيل كرده باشی . در صورتي كه اين وصف موجود نباشد، عقد صحيح است ولی به دليل تخلف از شرط صفت، قابل فسخ است . ماده 1128 ق. م)

جمع بندی:

 اشتباه در اوصاف همسر باعث بطلان نكاح نيست ،بلكه اگر اين اوصاف شرط شده باشند و از آن‌ها تخلف شود، خيار تخلف از شرط صفت ايجاد می ‌شود.

اشتباه ناشی از تدليس:

 1-اگر تدليس جنبه فرعی داشته باشد (باعث ايجاد خيار تدليس است)  معامله صحيح ولي قابل فسخ

  (زيرا واقعاً تابلو عتيقه است ولی 200 ساله نيست و تدليس در مورد وصف اساسی صورت نگرفته و جنبه فرعي دارد،)

 2-اگر تدليس روي علت عمدة عقد، شخصيت طرفين، خود موضوع معامله يا نوع عقد صورت گيرد موجب بطلان عقد است  .  (مثل فروش تابلوی نو به جاي تابلوی عتيقه همراه با تدليس).