کارمندان دولت در چارچوب قانون و آیین‌نامه‌ها، موظف به انجام وظیفه هستند
اما گاهی کارمندان ادارات و نهادهای دولتی، با تحت فشار گذاشتن اشخاص، یا
دادن وعده‌های واهی، اعمال نفوذهای غیرقانونی و سایر اعمال مشابه، از آنان
وجوهی دریافت می‌کنند. این وجوه در برابر انجام دادن یا انجام ندادن عملی
که قانوناً وظیفه آن کارمند دولت بوده است، دریافت می‌شود. این جرم در حقوق
کیفری ایران، رشا و ارتشا نام دارد و به پرداخت رشوه توسط شخص رشا و به
دریافت آن توسط مامور دولت ارتشا گفته می‌شود.برای تحقق جرم ارتشا، باید
اولاً مرتکب کارمند دولت باشد و ثانیاً آن وجه یا مال را برای انجام یا عدم
انجام وظایف قانونی، دریافت کند. برای مثال کارمند بانکی دولتی، برای
جلوتر انداختن نوبت وام یک شخص، از او طلب مقداری پول کند یا مامور نیروی
انتظامی برای صورت‌جلسه نکردن و اطلاع ندادن وقوع جرمی، از مرتکب آن جرم
مقداری وجه نقد بگیرد.
باید بدانید که لزوماً دریافت فیزیکی مال یا پول
شرط تحقق ارتشا نیست. بلکه انجام دادن معامله‌های صوری و غیرواقعی نیز شامل
آن می‌شود.
جرم ارتشا، جرمی مطلق است که تحقق آن منوط به تحقق فعل یا
ترک فعل تراضی‌شده بین دو طرف نیست، بلکه به محض دریافت و پرداخت یا انتقال
مال به هر نحوی، رشا و ارتشا تحقق می‌بابد.
